Σκάκι: Λύσεις από το Grand prix της FIDE

Στην σκακιστική βιβλιογραφία υπάρχει τεραστία διαφωνία ως προς το αληθινό νόημα του όρου ‘Συνδυασμός’. Με απλά λόγια όλοι οι συνδυασμοί βασίζονται σε ένα διπλό χτύπημα. Αυτός είναι και ο ορισμός του Άβερμπαχ.

[ Ο Γιούρι Άβερμπαχ (γεν. 1922) είναι σοβιετικός, κατέχει τον ανώτερο τίτλο στο σκάκι (γκρανμετρ) και είναι συγγραφέας. Είναι πολύ γνωστός, στον σκακιστικό κόσμο, για τα βιβλία του στα φινάλε. (Η τελευταία φάση της παρτίδας, όπου ο κάθε παίχτης έχει δυο ή τρία κομμάτια και λίγα πιόνια.) ]

Επίσης όταν ο αντίπαλος βασιλιάς είναι ανοιχτός, δηλαδή δεν έχει γύρο του πιόνια ή κομμάτια να τον προστατεύουν και όταν κάποιο αντίπαλο κομμάτι είναι απροστάτευτο ή δεν υποστηρίζεται καλά από αλλά κομμάτια.

Σίγουρα σας φαίνονται λίγο δύσκολα όλα αυτά, όμως σας διαβεβαιώνω ότι σιγά – σιγά με τα παραδείγματα θα καταλάβετε ακριβώς τι εννοούμε.

Ας υποθέσουμε ότι αυτό είναι το πρώτο πρόβλημα με το σκάκι που προσπαθείτε να λύσετε. Πρέπει απαραίτητα να γνωρίζεται τις κινήσεις των κομματιών. Πώς πρέπει να σκεφτούμε εδώ;

Καταρχήν βλέπουμε ότι ο μαύρος αξιωματικός στο ε4 προστατεύει τον πύργο στο α8, ο πύργος στο δ4 προστάξει τον αξιωματικό στο ε4 και το πιόνι στο ε5 προστάτη τον πύργο στο δ4. Ο μαύρος βασιλιάς δεν μπορεί να δεχτεί επίθεση γιατί ο πύργος στο α8 προστατεύει την τελευταία, όγδοη, γραμμή. Αυτή την στιγμή, δηλαδή, όλα τα κομμάτια του μαύρου συνεργάζονται μεταξύ τους.

Ο λευκός πύργος συνεργάζεται με την βασίλισσα. Ο λευκός βασιλιάς είναι καλυμμένος από τα πιόνια του και προς το παρόν δεν δέχεται καμία επίθεση. Τι κάνει όμως το πιόνι στο β3; Γιατί είναι τόσο σημαντικό;

Αυτό που κάναμε μόλις τώρα λέγεται εκτίμηση της θέσης. Καταγράφουμε, δηλαδή, στο μυαλό μας την κατάσταση των κομματιών πάνω στην σκακιέρα.

Αφού κάνουμε εκτιμήσει, πρέπει να αναρωτηθούμε. Πως μπορώ να δημιουργήσω μια διπλή απειλή; Ποια κομμάτια έχουν επαφές μεταξύ τους; Ο λευκός πύργος στο ε1 μπορεί να αιχμαλωτίσει τον αξιωματικό στο ε4. Μήπως αυτός ο αξιωματικός είναι το κέντρο της άμυνας του μαύρου; Μήπως αν απομακρυνθεί αυτός ο αξιωματικός από την σκακιέρα χαλάει όλη η συνεργασία των μαύρων κομματιών; Για να δοκιμάσουμε…

Στο διάγραμμα αριστερά ο λευκός πύργος έφαγε τον αξιωματικό . Στο διάγραμμα δεξιά ο μαύρος πύργος έφαγε τον λευκό πύργο που είχε φάει τον μαύρο αξιωματικό. Ας κρίνουμε πάλι αυτή την θέση. Ποιος προστατεύει τους μαύρους πύργους; Κανένας. Μπορεί η λευκή βασίλισσα να τους απειλήσει ταυτόχρονα; Και αν ναι, σε ποιο τετράγωνο;

Μα φυσικά στο γ6 τετράγωνο. Οι πύργοι του μαύρου είναι σε λευκά τετράγωνα και η βασίλισσα επιτίθεται σε λευκά τετράγωνα. Ένα πολύ όμορφο γεωμετρικό σχήμα, δεν συμφωνείτε;

Παρακαλώ παρατηρείστε πόσο σημαντικό είναι το πιόνι στο β3! Το μοναδικό τετράγωνο που οι μαύροι πύργοι θα αλληλοϋποστηρίζονταν, είναι το α4. Και αυτό το τετράγωνο ελέγχεται από το β3 πιόνι. ( Τα πιόνια τρώνε διαγώνια.)

Ο λευκός δεν ακολούθησε το γνωμικό «όποιος το ροκε του κάνει, την παρτίδα δεν την χάνει!» Το σχέδιο του λευκού είναι να μετακινήσει τον πύργο του στο θ4, να φάει τον ίππο του μαύρου στο ζ6, με τον αξιωματικό του και να κάνει δώσει σαχ με την βασίλισσα στο θ7. Και εμένα, όπως και σε εσάς, όλο αυτό μοιάζει με σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Στην πραγματικότητα ο λευκός έχει καθυστερήσει στην ανάπτυξη του. Πρέπει να παρομοιάζουμε την επίθεση με ένα πάρτι. Ένα πάρτι όπου όλοι είναι καλεσμένοι! Ο λευκός έχει παίξει εδώ πολύ εγωιστικά και έχει καλέσει μόνο τρεις από τους πέντε φίλους του. Την βασίλισσα στο γ2, τον πύργο στο δ4 και τον αξιωματικό στο η5.

Όταν κάνουμε επίθεση πρέπει να θυμόμαστε τον εξής κανόνα. «Στην επίθεση πρέπει να ανοίξουμε γραμμές για τα κομμάτια μας!» Και ο μαύρος το πραγματοποιεί αυτό τρώγοντας με την βασίλισσα του, τον λευκό πύργο στο δ4! Ο λευκός κόβει την βασίλισσα με το πιόνι του και ο μαύρος δίνη ένα διπλό σαχ με τον αξιωματικό και τον πύργο του! Αυτό λέγεται και εξαποκαλύψεως επίθεση. Στο διπλό σαχ ο βασιλιάς πρέπει να μετακινηθεί. Εδώ του απομένει μόνο ένα τετράγωνο, το δ1