Ανάλυση – ψυχολογία – ανθρώπινες αρετές

«Δεν μπορεί να φτάσει κάποιος στη Φώτιση αν απαλλαγεί από την υπερηφάνεια. Το νερό δεν στέκεται στην κορυφή του βουνού αλλά κυλάει στα χαμηλότερα μέρη…»

Sri Ramakrishna Paramahamsa, 1836-1886, Ινδός θρησκευτικός ηγέτης

Το καλό με τις φιλικές παρτίδες είναι ότι δεν ενδιαφέρει τους παίχτες το τελικό αποτέλεσμα του ματς, αλλά το να παίξουν σκάκι. Στην συγκεκριμένη παρτίδα προσπαθώ να καταλάβω κατά πόσο κέρδισε ο Κράμνικ ή έχασε από μόνος του ο Αρονιάν… Η αλήθεια είναι ότι ήταν λίγο υπερόπτης ο Αρονιάν καθ’ όλη την διάρκεια των προηγούμενων ημερών και αυτό φάνηκε πολύ έντονα σε μερικές κινήσεις του.

Για να γίνει κάποιος πρωταθλητής πρέπει να έχει την ψυχολογία του πρωταθλητή! Πρέπει δηλαδή να προσπαθεί να παίξει την κάθε παρτίδα για νίκη. Αυτό το έχουμε δει σε αμέτρητους παίχτες, όπως ο Κασπάροβ, ο Ταλ, ο Φίσερ, ο Τοπάλοβ, ή όπως ο Έλληνας Μπανίκας. Παράλληλα όμως πρέπει να ελέγχουμε και το πόσο αντικειμενικοί είμαστε. Οι συνεχόμενες νίκες δημιουργούν το αίσθημα του αήττητου, κάνουν κάποιον να νοιώθει υπεροπτικά σε σχέση με τους υπόλοιπους και αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μην βλέπουν τα πράγματα 100% αντικειμενικά. Η λύση είναι πολύ απλή… Παίζεις μερικές παρτίδες με τον υπολογιστή, τρως το ξύλο σου και στρώνεις… :-) Πολλοί πάλι δεν το κάνουν αυτό και έτσι τρώνε την «σφαλιάρα» τους από κάποιον άλλο παίχτη. Το αποτέλεσμα είναι περίπου το ίδιο.

Διάγραμμα 1

Εδώ μπορούμε να δούμε την πρώτη μαχητική απόφαση του Αρονιάν. Αντί να παίξει ένα πιο απλό σύστημα με το Αβ4, επιλέγει να περιπλέξει το παιχνίδι. Το σύστημα με Αγ5 είναι πιο περίπλοκο, με αρκετή μάχη στα κεντρικά τετράγωνα, με αρκετά κομμάτια στην σκακιέρα και ασύμμετρες πιονοδομές. Τα κομμάτια έρχονται σε επαφές και αυτό δημιουργεί ένα έντονα τακτικό παιχνίδι. Δεν θα παραθέσω βαριάντες (κινήσεις) γιατί δεν νομίζω πως έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τους πιο πολλούς.

Διάγραμμα 2

Και τώρα τι; Μας απειλούν. Θα πάμε πίσω; Η βαριάντα 11…Ιδε7, 12. Ι:γ6 – Β:δ2+, Α:δ2 – Ι:γ6 φαίνεται πολύ ισόπαλη και άχρωμη. Επίσης δεν μπορώ να καταλάβω γιατί ο Κράμνικ επέλεξε κάτι τέτοιο.

Όμως ο Αρονιάν δεν μάχεται για την ισοπαλία αλλά για την νίκη! Και γι’ αυτό το λόγο παίρνει την γενναία απόφαση να θυσιάσει την βασίλισσά του με την κίνηση Ι:γ3!

Διάγραμμα 3

            Εδώ βρίσκεται η πιο κρίσιμη στιγμή της παρτίδας. Αν πραγματικά θέλουμε να αναζητήσουμε το λάθος που έκαναν τα μαύρα και έχασαν την παρτίδα, τότε θα το βρούμε σε αυτό ακριβώς το σημείο.

Στην θέση του διαγράμματος παίζουν τα μαύρα. Τι θα κάνατε;

            Μπορούμε να πούμε σε γενικές γραμμές ότι τα τρία κομμάτια είναι καλύτερα από την βασίλισσα μιας και μπορούν να συνεργαστούν με πιο αρμονικό τρόπο. Όμως επειδή υπάρχουν τόσες τακτικές περιπλοκές, η κάθε παρτίδα είναι μοναδική, διαφορετική και πάντα υπάρχουν οι εξαιρέσεις στους κανόνες.

Επίσης άλλος ένας γενικός κανόνας λέει ότι το πρόβλημα για τον παίχτη που έχει την βασίλισσα είναι ότι όταν αυτή απειληθεί πρέπει να οπισθοχωρήσει.

Δεν θέλω να κατακρίνω τον Αρονιάν που δεν έπαιξε την κίνηση Αζ4 εδώ, απλά προσπαθώ να κάνω μια αντικειμενική ανάλυση. Με την κίνηση 16…Αζ4 τα μαύρα συνεχίζουν να βάζουν ισχυρή πίεση και απειλές στο βασιλιά του λευκού, διατηρώντας την πρωτοβουλία. Η μοναδική κίνηση για τα λευκά είναι το Ρβ1 – Πβ8! (αυτή είναι φανταστική κίνηση), 18 Α:ε8 – Π:β2+ (εδώ βλέπουμε την ιδέα πίσω από την κίνηση Πβ8), 19. Ρ:β2 – Ιγ4+, 20. Ργ3 – Ι:δ2, 21. Αβ5! Μια πολύ ωραία ιδέα που βρήκε ο GM Shipov. Μπορείτε να δείτε ολόκληρη την ανάλυση στα Αγγλικά πατώνταςεδώ. Η ιδέα της κίνησης είναι να παγιδεύσει τον ίππο του μαύρου και να δώσει πίσω τον πύργο για τα δύο κομμάτια. Τα λευκά με ένα επιπλέον πιόνι έχουν ελπίδες νίκες αλλά τα μαύρα ίσως να μπορέσουν να κρατήσουν την ισοπαλία.

Μπορείτε να δείτε την θέση στο διάγραμμα ανάλυσης.

Επιστρέφοντας στην παρτίδα, η κίνηση Ιγ4 είναι κάπως πιο «ασφαλής» και τα μαύρα προσπαθούν να συντονίσουν τα κομμάτια τους, όμως καταλήγουμε σχεδόν αναγκαστικά στην θέση που βλέπετε στο διάγραμμα 5.

Τα μαύρα μόλις έπαιξαν την κίνηση η5. Ο Αρονιάν έπαιξε αυτή την κίνηση διότι θέλει να αποφύγει την ισοπαλία έπειτα από την κίνηση β3 - Αγ5, β:γ4 - Αα3+, Ρβ1 - Πβ8+, Ρα1 - Αβ2+, Ρβ1 - Αα3+ και ισοπαλία. Θέλει να κρατήσει και ελεύθερο το τετράγωνο η6 για να δίνει σαχ με τον αξιωματικό του στο η6 σε κάποιες βαριάντες, εάν το άκουσα καλά από την συνέντευξη τύπου. Αυτή είναι μια παράτολμη κίνηση και δεν βασίζεται στην αντικειμενική εκτίμηση της θέσης. Δεν νομίζω πως κάποιος-α θα διαφωνήσει μαζί μου σε αυτό.

Θα τολμήσω να πω ότι τα μαύρα έχουν στρατηγικά χαμένη θέση μιας και δεν φαίνεται να έχουν κάποιο αξιόλογο σχέδιο. Αντίθετα τα λευκά έχουν δύο πολύ ισχυρά σχέδια. Το πρώτο είναι να σπρώξουν τα ελεύθερα πιόνια τους, δηλαδή το β και το γ. Το άλλο σχέδιο είναι να επιτεθούν στον μαύρο βασιλιά κάνοντας διάσπαση και ανοίγοντας γραμμές. Επίσης τα λευκά έχουν και μια πολύ ισχυρή τακτική ιδέα. Η βασίλισσα θα έχει μια επαφή με τον ίππο, μάλλον στο γ6 τετράγωνο και ο πύργος θα θυσιαστεί στο ε6. Με απλά λόγια τα λευκά θα προσπαθήσουν να ανταλλάξουν τον πύργο τους με τον ίππο γ4 και τον αξιωματικό στο ε6. Αν γίνει αυτό, θα είναι η αρχή του τέλους…

Ο Αρονιάν αντί να σκέφτεται πώς ακριβώς θα κάνει ισοπαλία έσπρωξε το α πιόνι του βοηθώντας τα λευκά να δημιουργήσουν τα δύο ελεύθερα δεμένα πιόνια.

Διάγραμμα 6

Η χαριστική βολή έρχεται από έναν υπέροχο συνδυασμό. Τα λευκά θυσιάζουν τον πύργο τους στο ε8 για να αιχμαλωτίσουν τον αξιωματικό δ5. Όμως ο Κράμνικ έχει προβλέψει ότι τα μαύρα θα αναγκαστούν να δώσουν το ένα ελαφρύ κομμάτι για τα δύο ελεύθερα πιόνια.

Διάγραμμα 7

Στην τελική θέση τα μαύρα εγκατέλειψαν γιατί προέβλεψαν ότι θα τους τελειώσουν οι κινήσεις. Το μόνο που πρέπει να κάνουν τα λευκά είναι να σπάσουν το μπλοκάρισμα στο γ6. Ο πύργος είναι καρφωμένος και έτσι μένει να έρθει και ο λευκός βασιλιάς στο δ5. Αν τα μαύρα βάλουν τον ίππο τους στο ε7 τότε ο λευκός βασιλιάς θα πάει στο β5. Η βασίλισσα που είναι ισχυρό κομμάτι θα μπορεί να απειλεί τον ίππο στο α7 από το α1, διατηρώντας δηλαδή το κάρφωμα ή μπορεί να απειλεί τον ίππο στο ε7 από το ε5, διατηρώντας επίσης το κάρφωμα.

Βλέπετε όταν ξέρετε τι ακριβώς πρέπει να κάνετε μπορείτε να το κάνετε πολύ εύκολα με όποιον και αν παίζεται. Εάν τώρα ψάχνετε κίνηση προς κίνηση να βρείτε την λύση, μάλλον δεν θα την βρείτε… Γι’ αυτό το λόγο λέμε ότι το σκάκι είναι ένα στρατηγικό παιχνίδι.

Η τέταρτη παρτίδα ξεκινά στις 16:00 ώρα Ελλάδας και μπορείτε να την δείτε ζωντανά πατώντας εδώ .